Elke filmles behandelt een aspect van de filmkunst (bv. montage, filmgenres, acteerstijlen,
enz.). Anders dan bij filmbesprekingen leggen wij hier het accent op de filmesthetica
en de filmtechniek, eerder dan de film te gebruiken als hefboom voor een discussie over
een maatschappelijk thema. We stimuleren het kijken naar film als film en niet als een
audiovisuele illustratie bij een ander lesonderwerp.
Een voorbeeld: in de filmles over geluid halen we 'The Great Dictator' aan als voorbeeld.
We behandelen daar niet zozeer de opkomst van het nazisme en het begin van de 2de
Wereldoorlog (filmthema), maar eerder Chaplins eerste experimenten met geluid
(thema van de filmles). Omdat film uiteraard niet los staat van een maatschappelijke context
leggen wij, waar nodig, de verbanden met de thematiek die de film aansnijdt.
Het thema van elke les wordt ontleed en toegelicht met talrijke filmfragmenten en
documentaires. Desgewenst kan na de filmles een volledige film vertoond worden als
illustratie bij de filmles. Die film kan in samenspraak gekozen worden.
Onder de 'Details' vind je een overzicht van onze filmlessen.
Een kennismaking met kijken naar film. We leggen de basisgrammatica van film uit met
talrijke filmfragmenten. Met een camera tonen we wat een "interessant" beeld is en hoe
je daarmee een heel verhaal kan vertellen. We demonstreren ook hoe geluid een belangrijke rol
kan spelen om de sfeer van een film te bepalen. Tot slot tonen we hoe montage werkt door
zelf een stukje film te monteren. Een filmles met veel kijk- en doeplezier. Geschikt voor
leerlingen uit het lager onderwijs en de eerste graad van het secundair.
Wat maakt een beeld tot een 'filmisch' beeld? Welke beeldconventies worden al een eeuw
lang gehanteerd in cinema? Wat is het verschil tussen een totaal, half-totaal, two-shot,
borst shot, close-up, kikkerperspectief, vogelperspectief, enz.? Wat is statische camera
en dynamische camera? Welke films staan bekend om hun picturale kwaliteiten? Wie zijn de
belangrijkste 'Directors of Photography'? We illustreren deze les niet alleen met
beeldfragmenten, maar we geven ook een livedemonstratie met een camera.
De invoering van de klankband maakte abrupt een einde aan bijna 3 decennia van stille film.
Waarom werd live-klank toegevoegd aan het beeld? Beeld zonder klank blijft film, maar klank
zonder beeld is radio. Hoe werd en wordt klank gebruikt? Is het nog weg te denken uit film?
Charlie Chaplin, een icoon uit de stille film nota bene, was een van de eersten die
(in "The great Dictator") inventief gebruik maakte van deze nieuwe dimensie in film. Hoe is
dit verder geëvolueerd?
Wat is montage en waarom is het zo belangrijk in het totale filmproces? Waar en wanneer
is filmmontage ontstaan en hoe is het tot vandaag geëvolueerd? Wat is continuïteitsmontage
en discontinuïteitsmontage? Welke soorten filmmontage onderscheiden we? Welke rol hebben
de montagepioniers D.W. Griffith en Sergei Eisenstein gespeeld bij de totstandkoming van
de moderne montage?
In plaats van één integrale film serveren we gedurende 100 min. een pleiade aan fragmenten
uit zoveel mogelijk verschillende filmgenres, gaande van psychologisch drama tot absurde
komedie. Uit de praktijk blijkt dat veel deelnemers zo aangestoken zijn door een fragment
dat ze later uit eigen beweging de volledige film thuis bekijken. Dat is ook de opzet van
deze les: de honger naar film aanscherpen i.p.v. ter plekke bevredigen. Een 15-tal filmgenres
passeren de revue met grondige toelichting van hun kenmerken.
Een goede film begint met een goed verhaal, zegt men. Omdat film beeldtaal is, hoeft dit
geen absolute waarheid te zijn. Een filmscenario is immers meer dan de weergave van een
goed verhaal. Het scenario is het meest onderschatte onderdeel van een filmproductie. Dat
is opmerkelijk omdat alle filmmakers afhankelijk zijn van een scenario. Want zonder script
geen film. Aan filmscenario's wordt jaren onzichtbaar gesleuteld, verschillende versies
bedacht en, als het meezit, worden ze ook verfilmd. We bekijken de regels en structuren
waaraan een filmscenario beantwoordt. Heel veel films volgen immers dezelfde patronen.
Wie zijn tegenwoordig de grote scenaristen? Hoe gaan zij om met deze aloude conventies?
Zijn er geheimen voor een goed scenario? Welke films worden geroemd vanwege hun originele
scenario's?
De Vlaamse film beleeft momenteel hoogdagen. Dat is de afgelopen decennia wel anders
geweest. Saai. Amateuristisch. Regionaal. De Vlaamse film had vroeger in Vlaanderen geen
al te beste reputatie. De vooroordelen van de Vlaming t.a.v. de Vlaamse film stammen uit de
tijd dat de Vlaamse film quasi synoniem was voor plattelandsfilm (zoals 'Boerenpsalm'). De
Vlaamse films zijn echter, sinds 'Crazy love' van Dominique Deruddere, geëvolueerd tot
volwassen grootstadfilms en kennen op dit moment een grote boom met talrijke releases die
bovendien zeer divers zijn in visuele stijl en inhoud. Waar komt die kentering vandaan?
Is deze Vlaamse filmrenaissance het begin van een bloeiende permanente filmindustrie, of
is dit een tijdelijke trend?
"Die film, je weet wel, met Johnny Depp": van alle film credits zijn jongeren het meest
gefascineerd door de acteurs en actrices, door de film stars zeg maar. Van de methoden
waarvan acteurs zich bedienen zijn jongeren zich minder bewust. Elke acteur kan je nochtans
situeren in een of andere 'acteerschool'. Van welke technieken maken acteurs gebruik om
in de huid van een personage te kruipen? Hoe kunnen regisseurs hen daarbij helpen? Welke
films zijn beroemd/berucht voor hun acteerprestaties?
Er was een tijd dat elke lange bioscoopfilm voorafgegaan werd door een kortfilm. Vandaag is
de kortfilm echter een genre geworden dat om commerciële redenen geen plaats meer heeft
in de reguliere bioscoopprogrammaties. Nochtans zijn kortfilms volwaardige cinema-producten,
vaak gemaakt met dezelfde hoog-technologische middelen als langspeelfilms. Alleen de
dynamiek, plotontwikkeling en -afronding zijn anders. Onze filmregisseur tracht in deze les, aan de
hand van zijn eigen kortfilms, een beeld te schetsen van de eigenheid van
kortfilms. Hij staat uitvoerig stil bij hoe kortfilm in Vlaanderen wordt gemaakt.
/// kortfilm vs. videokunst
Voor velen is kortfilm hetzelfde als videokunst omdat ze beiden kort zijn en nauwelijks
of niet in bioscopen getoond worden. Nochtans zijn dit 2 verschillende werelden. In
deze les bekijken we de eigenschappen en kenmerken van beide genres. We leggen de
verschillen bloot van beide disciplines aan de hand van talrijke voorbeelden. Dit is
een ideale voorbereiding op een bezoek aan een museum voor moderne kunsten of een
videokunstfestival zoals de Contour biënnale in Mechelen.
/// filmstijlen/filmstromingen
De filmkunst is niet vandaag uitgevonden. Dus is het evident dat elke film die vandaag in
de bioscoop verschijnt schatplichtig is aan zijn voorgangers. Elke film, in een zuivere of
gemengde vorm, kan je situeren in een reeds bestaande stijl of stroming. In deze les besteden
we vooral aandacht aan hoe de Duitse expressionistische film van de jaren 20 en de Franse
naturalistische film van de jaren 30 cineasten uit alle hoeken van de wereld tot op vandaag
nog steeds beïnvloeden. Die doorwerking illustreren we met fragmenten uit actuele, bekende
films.
De eigenlijke titel van deze film, nl. "11'09''01" verraadt enigszins de opzet van dit
intrigerend filmproject. 11 vooraanstaande regisseurs uit 11 verschillende landen werd
gevraagd om elk een kortfilm te maken die exact 11 minuten, 9 seconden en 1 filmframe
(= 1/24ste van een seconde) lang is. Het thema handelt uiteraard over de dramatische
gebeurtenissen van elf september 2001. Elk van de regisseurs interpreteert dit thema op
zo'n persoonlijke wijze dat de meeste kortfilms zich ver van de V.S., laat staan van de
Twin Towers in New York, afspelen. Een unieke kijk op wereldcinema.
In deze filmles focussen we op het leven en vooral werk van 1 verdienstelijke filmmaker. Dat
kan gaan van levende filmlegenden zoals Martin Scorsese, Francis Ford Coppola, Zhang Yimou,
Pedro Almodovar, Michael Haneke, David Lynch of Quentin Tarantino, tot regisseurs die in het verleden
filmgeschiedenis geschreven hebben, zoals Federico Fellini, Ingmar Bergman, Krzysztof Kieslowski
of de gebroeders Taviani. Wat maakt hun werk zo intrigerend? Welke plaats nemen ze in de
filmgeschiedenis in en waarom?
Email: info apenstaart filmeducatie.be
Tel: 0474/68 52 32
